Τα σχοινιά μπορούμε να τα διακρίνουμε είτε από το υλικό που είναι φτιαγμένα, είτε από τον τρόπο κατασκευής τους.

Ανάλογα με το υλικό διακρίνουμε δύο περιπτώσεις:
Συνθετικά σχοινιά, τα οποία είναι φτιαγμένα από συνθετικές ίνες, όπως νάιλον, πολυαιθυλένιο, πολυεστέρα, πολυπροπυλένιο και τα οποία είναι τα πιο διαδεδομένα εξ’ αιτίας των υψηλών βαθμών αντοχής τους και της μεγάλης διάρκειας ζωής που έχουν.
Φυτικά σχοινιά, τα οποία είναι από φυτικές ίνες, όπως π.χ από ίνες αγριομπανάνας, κοκκοφοίνικα, βαμβακιού κ.α, των οποίων σήμερα η χρήση έχει περιορισθεί λόγω της υψηλής τιμής τους και της φροντίδας που χρειάζονται για τη συντήρησή τους.

Ανάλογα με τον τρόπο κατασκευής τους, τα σχοινιά τα διακρίνουμε σε:
Στριφτά, τα οποία μπορεί να είναι τρίκλωνα ή τετράκλωνα, δεξιόστροφα ή αριστερόστροφα. Τα στριφτά σχοινιά με μικρό πάχος, συχνά τα συναντάμε αλειμμένα με κατράμι. Μ’ αυτόν τον τρόπο στεγανοποιούνται και δεν σαπίζουν εύκολα.
Πλεκτά, είναι τα σχοινιά που οι κλώνοι τους (έμβολα) πλέκονται μεταξύ τους. Μπορεί να είναι μονής ή διπλής πλέξης και η αντοχή τους είναι μεγαλύτερη από αυτή των στριφτών.
Πλεξίδες, είναι τα σχοινιά που τα έμβολά τους πλέκονται σαν κοτσίδα . Μπορεί να είναι οχτάκλωνα ή δωδεκάκλωνα και είναι εύκολα στη χρήση και στη συντήρησή τους.

    Τα σχοινιά τα ξεχωρίζουμε από το πάχος τους και από τη χρήση τους, και για το λόγο αυτό μερικές φορές συναντάμε τον ίδιο τύπο σχοινιού με διαφορετική ονομασία ανάλογα με το ποιος το χρησιμοποιεί π.χ ψαράς, ναυτικός, ιστιοπλόος, ορειβάτης, κ.λπ.. Κάποιες από τις πιο γνωστές ονομασίες είναι οι εξής: γούμενα, κάβοι, παλαμάρια, μαντάρια, ρεμέτζα, μπαρούμες, σκότες, σφιλάτσα, παντερόσχοινα (σημαιόσχοινα), σπάγγοι, ληγαδούρες, καλαμέτα, τρισίλιο.